Köpek ve Kediler için vitamin ve aminoasitlerin önemi
Besinler gıda yolu ile elde edilen maddeler olup bir hayvan tarafından enerji kaynağı olarak bakım ve büyüme için gerekli olan metabolik motorun bir parçası olarak kullanılır. Özel ihtiyaçlar dışında, hastalık ile ilgili eksiklikler veya veterinerinizin önerisi doğrultusunda ev hayvanlarınızın ihtiyacı olan tüm besinleri, bu konular dikkate alınarak formüle edilmiş olan yüksek kaliteli ticari ev hayvanı gıdalarından karşılayabiliyor olması gerekir. Evde beslediğiniz hayvanın gereksinimleri ve nedenleri konusunda bilgi edinmek isterseniz aşağıda sağlıklı yaşayabilmeleri için önemli olan altı temel besin sınıflarını bulabilirsiniz:
1. Su en önemli besindir. Yaşam için esastır, su gelişmiş bir ev hayvanının vücut ağırlığının %60- %70 i kadardır. Bazı gıdalar hayvanınızın su ihtiyacını karşılamasında yardımcı olabilir (Kuru yem %10 nem ve Konserve gibi akışkan yemler ise %78 nem ihtiva eder), Ev hayvanlarının her zaman ulaşabilecekleri taze temiz suya ihtiyacı vardır. Eksik su ev hayvanınıza ciddi olarak etki edebilir: Vücudunda bulunması gereken su miktarının %10 azalması ciddi hastalıklara ve %15 eksikliği ise ölüme kadar yol açabilir.
2. Proteinler Hücrelerin, dokuların, organların, enzimlerin, hormonların, anti-organların temel yapı taşıdır ve büyüme, bakım, üreme ve onarımı için gereklidir. Proteinler bir çok kaynaktan elde edilebilirler. Tavuk, Koyun, Hindi, Sığır, Balık ve yumurta gibi olan Hayvansal temelli proteinlerin komple aminoasit profili vardır. (Lütfen not edin: Hayvanınıza çiğ “Pişirilmemiş yumurta” vermeyiniz, Çiğ yumurta akı, yağların, glikozun, aminoasitlerin ve enerji metabolizması ile karışabilen avidin ihtiva eder.) Protein aynı zamanda Hububat ve Soya gibi nebati ürünlerde de bulunabilir. Ancak bunlar tamamlanmamış proteinler olarak varsayılmaktadır.
Aminoasitler proteinlerin yapı taşı olup zorunlu ve zorunlu olmayan aminoasitler olarak ikiye ayrılır:
- Zorunlu (Önemli) aminoasitler hayvanlar tarafından yeterli miktarda sentez edilemezler ve diet ile birlikte takviye edilmesi, gerekir. Önemli olan aminoasitler arginine, methionine, histidine, phenylalanine, isoleucine, threonine, leucine, tryptophane, lysine, valine ve taurine.
Önemli olmayan aminoasitler hayvanınız tarafından sentez edilebilir olup bunların diyete katılmasına gerek yoktur.
* Bu önemli olan aminoasit taurine eşli kediler için gerekli. Kediler köpeklerde olduğu gibi ihtiyaçlarını karşılayabilecek miktarda yeterli taurine sentez edemezler. Taurine göz ve kalp hastaluklarının önlenmesinde ve üreme, fetal büyüme ve sağ kalmak için önem arz etmektedir. Bu önemli aminoasit sadece et, yumurta ve balık gibi hayvansal gıdalarda bulunur.
3. Yağlar Hayvanınıza ihtiyacı olan protein ve karbonhidrat enerjisini iki mislinden fazla karşılayabilen ve gıdadan elde edilen enerjinin en konsantre halidir. Yağlar hücre yapısını oluşturulmasında ve bazı hormonların oluşturulmasında önemlidir. Bunlar yağda eriyebilen vitaminlerin emilmesi ve yararlanılabilmesi için gereklidir. Yağlar vücut yalıtımını oluşturur ve iç organların korunabilmesini sağlar. Önemli olan Yağ asitlerinin ev hayvanınızın diyetine eklenmesi gerekir zira kedi tarafından yeterli miktarda sentez edilemez. Yetersiz önemli Yağ asidi durumları hayvanınızda yetersiz gelişim ve cilt sorunlarına yol açabilir. Linoleic asit kediler için önemli bir yağ asididir. Arachidonic asit, bir omega-6 yağ asididir ve kedilerin böbrek işlevi, üreme, cilt ve kürkün bakımı için önemlidir.
-Omega-6 ve omega-3 yağ asitleri iltihaplanmaların iyileştirilmesinde hayati rol oynar. Bazı Omega-6 ve Omega-3 yağ asitlerinin değiştirilmesi ciltte olsun (alerji nedeni ile) eklem yerlerinde olsun (artrit te), bağırsaklarda (enflamatuar barsak hastalığı) hatta böbrekte bulunan (progresif renal hata) bir iltihaplanma tepkimesini azaltabilir.
Lütfen not ediniz: Hayvan sahibinin evde hazırlanan yiyeceklerle hayvanını beslemesi durumlarında kesin Yağ asidi oranının hesaplanması mümkün olmamaktadır.
4. Karbon hidratlar vücut dokularına enerji sağlar, bağırsakların sağlığı konusunda hayati rol oynar ve üreme açısından çok önem arz eder. Minimum karbonhidrat gereksinim olmasa bile, kritik organlara (mesela beyne) enerji kaynağını karşılayabilmek için minimum glikoz gereksinimine ihtiyaç vardır. Lifler ise Karbonhidratın küçük bağırsakta bulunan bakteri popülasyonunun karışımını ayarlamak, kronik ishal ile başa çıkmak için gereklidir. Kediler için en fazla fayda liflerden elde edilir, lif kaynağının çoğunlukla fermente olabilen bir kaynaktan elde edilmelidir. Düşük fermantasyon kabiliyeti olan (mesela selüloz gibi) lifler yetersiz gelişim ve bağırsak yüzeyi mukozasına daha az etkisi yapar. Yüksek oranda fermente olabilen lifler ise gaz ve yan ürünlerin oluşmasına ve buna bağlı gaz sıkışmasına sebebiyet verebilir ve aşırı mukus oluşumunu sağlar. Orta derecede fermente olabilen – genelde kedilerde kullanılan pancar posası gibi- sağlıklı gut üretebildiğinden ve istenmeyen yan etkileri göstermediğinden en iyisidir. Başkaca orta dereceli fermente olabilen lifler Kepek (Mısır, Pirinç ve Buğday) ve buğday razmolüdür. Yüksek derecede enerji ihtiyacı olan genç ve gelişmekte olan kediler için yüksek oranda lif içeren gıdalar iyi değildir.
5. Vitaminler Enzim reaksiyonları için katalizördür. Kedilerin normal metabolik işlevi göstermesi için küçük miktar yeterlidir. Çoğu vitamin vücutta sentez edilemez, bu nedenle başlıca olarak diyete (yemine) katılmalıdır.
- Komple ve dengelenmiş bir besleme söz konusu nolduğunda belirli bir vitaminin eksikliği veteriner tarafından teşhis edilmediği sürece ek vitamin verilmesi gerekmez. Fazla vitamin katkıları uygulaması nedeni hipervitaminosis-zehirlenmesinden veya vitamin eksikliğinden ziyade – bu günlerde- fazla vitamin nedeni ile zehirlenmeye sebebiyet verilmektedir. Fazla vitamin A kemik ve eklem yerlerinde ağrılara, kırılgan kemik ve kuru cilde sebebiyet verebilir. Fazla vitamin D ise çok yoğun kemik, yumuşak doku ve eklem yerleri sınıflandırmalarına sebep olur.
Mineraller metabolize edilemeyen ve enerji ihtiva etmeyen inorganik bileşenlerdir. Bu besin hayvanlar tarafından sentez edilmemekte ve diyetine (yemine) katılmalıdır. Genelde mineraller kemik ve diş yapısında fluid dengesi ve birçok metabolik reaksiyon ilişkisi için gereklidir.
